By Richie Lin    Photo：PEXELS

Mỗi ngày, chúng ta tiếp nhận rất nhiều thông tin từ các hãng tàu, báo chí, tin đồn và dư luận về xu hướng giá cước vận tải biển. Tuy nhiên, chỉ có phân tích dựa trên các chỉ số kinh tế vĩ mô mới là căn cứ đáng tin cậy để ra quyết định. Tâm lý sợ hãi, cảm xúc và suy đoán luôn tồn tại, nhưng về bản chất, giá hàng hóa và dịch vụ luôn do quy luật cung – cầu chi phối.

Ông Donald Trump đã được bầu làm Tổng thống thứ 47 của Hoa Kỳ. Dựa trên các cam kết tranh cử, quá trình tách rời khỏi Trung Quốc cùng với xu hướng đưa chuỗi cung ứng trở về gần (reshoring/nearshoring) sẽ được đẩy mạnh trong 4 năm tới. Vì vậy, thị trường dự đoán sẽ có làn sóng tăng nhập khẩu hàng Trung Quốc vào Mỹ trong giai đoạn trước và đầu nhiệm kỳ, dẫn đến áp lực tăng cước vận tải.

Cùng lúc đó, nhiều yếu tố khác cũng đang tác động: nguy cơ hoặc thực tế đình công tại các cảng Mỹ và Canada, chuyến tàu bị hủy do nguy hiểm hoặc thiếu lao động, và Trung Quốc – công xưởng sản xuất toàn cầu – sẽ bước vào kỳ nghỉ Tết Nguyên đán sau 20/1/2025. Những yếu tố này khiến nhiều người tin rằng các hãng tàu sẽ tăng giá cước trong thời gian tới.

Tuy nhiên, để dự đoán xu hướng chính xác hơn là chỉ dựa vào cảm tính, chúng ta cần xét đến các chỉ số kinh tế như PMI, đơn đặt hàng hàng hóa lâu bền, lượng hàng tồn kho của nhà sản xuất và người tiêu dùng cuối.

Quay lại quá khứ để tìm tương quan giữa dữ liệu kinh tế và giá cước:
Trong năm 2020–2021, cước vận tải biển tăng đến mức kỷ lục. PMI từ mức thấp nhất 41,5 (4/2020) tăng lên 64,7 (4/2021). Đơn hàng hàng hóa lâu bền tăng từ -27,9% lên 53,63%. Chênh lệch hàng tồn kho giữa nhà sản xuất và người tiêu dùng tăng từ -21 lên 36.
Sự bùng nổ này đến từ nhu cầu thực – nhờ vào chi tiêu chính phủ và thương mại điện tử tăng mạnh hậu Covid. Đơn hàng thường mất khoảng 3 tháng từ sản xuất đến bày bán, nên từ 7/2020, giá cước bắt đầu tăng và đạt đỉnh vào đầu 2022, lên đến 20.000 USD cho mỗi container 40ft từ Trung Quốc đến Los Angeles.

Dù có yếu tố thiếu nhân lực, thiếu container, thiếu tài xế…, nhưng gốc rễ vẫn là cầu vượt cung. Khi các chỉ số kinh tế quay đầu sau 4/2021, cước cũng dần giảm theo.

Hiện tại, các chỉ số kinh tế ra sao?

• PMI tháng 10: 46,5 → cho thấy nền kinh tế vẫn yếu

• Tăng trưởng đơn hàng hàng hóa lâu bền: -2,1% (loại trừ máy bay & quốc phòng)

• Chênh lệch tồn kho: Nhà sản xuất: 46,20 | Người tiêu dùng: 47,40 → chênh lệch -1,2 điểm

=> Điều này phản ánh chuỗi cung ứng vẫn đang ở giai đoạn giảm sản xuất – tiêu tồn kho, chưa bước vào giai đoạn tái đặt hàng.

Kết luận:
Dựa trên các chỉ số vĩ mô, giá cước vận tải biển quốc tế sẽ không tăng đáng kể trong thời gian gần. Vì thời gian từ đặt hàng đến vận chuyển là khoảng 3 tháng, nên những gì diễn ra hiện nay sẽ ảnh hưởng đến thị trường logistics ít nhất đến hết quý 1 năm 2025.

Tuy nhiên, các hãng tàu vẫn có thể tận dụng các yếu tố như: chuyến trắng (blank sailings), lo ngại đình công cảng, khủng hoảng Biển Đỏ, và căng thẳng địa chính trị để tạo áp lực tăng giá.

Cuối cùng, dù thị trường luôn có nhiều cảm xúc, lo ngại và tin đồn, thì cung – cầu thực tế và chỉ số kinh tế mới là yếu tố quyết định cuối cùng đối với giá cước logistics.

Chúng tôi rất cảm kích nếu bạn có thể chia sẻ blog của TGL với bạn bè của mình, những người quan tâm đến thông tin thị trường trực tiếp về ngành Logistics - Chuỗi cung ứng và các sự kiện kinh tế cập nhật khác.