By Richie Lin    Photo：CANVA

Trong thập kỷ qua, chuỗi cung ứng toàn cầu liên tục bị “stress-test” bởi căng thẳng địa chính trị, thay đổi chính sách thương mại, đại dịch, ùn tắc cảng biển và gián đoạn năng lực vận tải. Các biến động này đã làm thay đổi cách doanh nghiệp đánh giá rủi ro một cách căn bản.

Năng lực chống chịu chuỗi cung ứng (supply chain resilience) — được hiểu là khả năng dự báo, hấp thụ, thích nghi và phục hồi trước gián đoạn — đã chuyển từ một vấn đề vận hành sang ưu tiên chiến lược cấp Hội đồng quản trị. Một chuỗi cung ứng “chống chịu” không thể phụ thuộc vào một quốc gia, một cảng, hoặc một thị trường duy nhất. Tuy nhiên, doanh nghiệp vừa và nhỏ thường không có đủ nguồn lực và kinh nghiệm để vận hành đa quốc gia. Đây chính là điểm mà một công ty 4PL làm tốt nhất: thiết kế mạng lưới logistics đa khu vực, giúp doanh nghiệp có thể chuyển hướng thị trường và tuyến vận chuyển khi xảy ra gián đoạn.

A. 4PL logistics là gì?

4PL logistics — hay Fourth-Party Logistics — là một mô hình logistics mang tính chiến lược và tích hợp, trong đó nhà cung cấp dịch vụ quản trị toàn bộ chuỗi cung ứng thay mặt cho khách hàng, không chỉ dừng ở từng công đoạn riêng lẻ như vận chuyển hay kho bãi.

Công ty 4PL sẽ kết nối và điều phối nhiều nhà cung cấp dịch vụ khác nhau trong chuỗi cung ứng để đạt được các mục tiêu của khách hàng.

B. 4PL có thể hỗ trợ khách hàng mở rộng thị trường đa quốc gia như thế nào?

1) Thiết kế Chuỗi cung ứng toàn cầu End-to-End

4PL đóng vai trò như kiến trúc sư chuỗi cung ứng, không chỉ là nhà giao nhận.

4PL giúp khách hàng thiết kế mạng lưới logistics kết nối nhiều khu vực — châu Á, châu Âu và Bắc Mỹ — thông qua:

• FTZ (Free Trade Zones) và kho ngoại quan để định vị tồn kho toàn cầu linh hoạt. Ví dụ: 4PL thiết lập FTZ tại Trung Quốc để giữ hàng dưới quyền kiểm soát của khách hàng sau khi nhận hàng từ nhà máy; đồng thời xây dựng kho ngoại quan tại Hà Lan và Việt Nam làm hub cho thị trường EU và Đông Nam Á.

• Các hub phân phối khu vực để rút ngắn lead time và giảm độ phức tạp thủ tục hải quan. Hà Lan có thể đóng vai trò “cửa ngõ EU” cho hàng từ châu Á đi vào nhiều nước EU khác nhau.

• Tích hợp đa phương thức (đường biển + đường hàng không + đường sắt + kho ngoại quan + xe tải) để tiếp cận đa thị trường hiệu quả. Hàng có thể tái xuất trực tiếp từ kho ngoại quan mà không phát sinh thuế nhập khẩu.

2) Điều hướng pháp lý & tuân thủ (Regulatory & Compliance Navigation)

Mở rộng sang quốc gia mới đồng nghĩa đối mặt với quy định nhập khẩu, cấu trúc VAT và tiêu chuẩn sản phẩm khác nhau. 4PL hỗ trợ bằng cách cung cấp:

• Dịch vụ đại diện tài chính tổng quát hoặc giới hạn tại EU (GFR/LFR). Cơ chế hoãn nộp thuế & VAT — thuế và VAT được “treo” trong thời gian hàng còn nằm trong chế độ bảo thuế (in bond).

• Quản trị tuân thủ cho các yêu cầu như FDA, CE, MDR, hoặc Lacey Act.

• Tích hợp dữ liệu hải quan và thực hiện hồ sơ khai báo trước (pre-clearance) để giảm rủi ro chậm trễ tại cảng.

3) Tập trung hóa minh bạch & kiểm soát dữ liệu

Thông qua tích hợp ERP + WMS + TMS, 4PL cung cấp cho khách hàng một “cửa sổ duy nhất” để theo dõi:

• Tồn kho tại nhiều quốc gia.

• Thời gian vận chuyển, chi phí vận tải và các khoản phí liên quan đến logistics.

• Trạng thái đơn hàng và các chỉ số giao hàng đến khách.

C. Kết hợp kho FTZ tại Trung Quốc và kho ngoại quan tại Rotterdam để xử lý đơn hàng nhanh và tối ưu chi phí

1) Tích hợp hàng từ nhà máy châu Á vào kho FTZ tại Trung Quốc

Ai cần FTZ (Khu thương mại tự do / khu bảo thuế)?

• Nhà nhập khẩu và nhà phân phối muốn mở rộng sang các khu vực mới như EU, ASEAN, Trung Đông hoặc Mỹ Latinh.

• Nhà sản xuất châu Á cung ứng cho nhiều thị trường nước ngoài.

FTZ tại Trung Quốc có thể làm gì?

• Lưu kho bảo thuế (lưu kho miễn thuế trong giai đoạn bảo thuế).

• Gia công nhẹ, lắp ráp, dán nhãn lại và đóng gói lại.

• Kiểm tra chất lượng và kiểm tra tuân thủ.

• VMI (Vendor Managed Inventory) với dữ liệu theo thời gian thực.

• Làm hub phân phối toàn cầu.

FTZ thường nằm ở đâu?

• Shenzhen (Pingshan) — gần Hong Kong và chuỗi cung ứng vùng Châu Giang (Pearl River Delta).

• Shanghai, Ningbo, Tianjin, Guangzhou — nằm trên các tuyến thương mại nhộn nhịp nhất của Trung Quốc.

• Các hub nội địa (ví dụ: Chengdu, Chongqing) kết nối châu Âu bằng đường sắt.

Khi nào nên dùng FTZ?

• Doanh nghiệp muốn thử nghiệm thị trường nước ngoài mới mà chưa muốn đầu tư kho nội địa tại từng quốc gia.

• Doanh nghiệp muốn tránh “đánh thuế hai lần” khi hàng đi qua Trung Quốc nhưng không bán tại Trung Quốc.

• Cần bảo mật (nhà cung cấp chỉ giao đến khu bảo thuế, không giao trực tiếp đến khách cuối).

• Cần tốc độ phản hồi nhanh để xử lý đơn hàng quốc tế từ một hub trung tâm.

Vì sao cần FTZ?

• Tối ưu chi phí: hàng lưu kho không chịu thuế & VAT cho đến khi chốt điểm đến cuối.

• Linh hoạt: đóng gói lại, dán nhãn lại, tùy biến trong khu.

• Bảo mật: thông tin khách hàng được “chặn” khỏi nhà máy.

• Mở rộng thị trường: một hub CBZ có thể hỗ trợ phân phối đến nhiều quốc gia.

• Giảm rủi ro: giảm mức độ phơi nhiễm trước căng thẳng thương mại bằng cách hỗ trợ phân phối ra thị trường ngoài tuyến nhạy cảm.

FTZ vận hành như thế nào?

• Hàng từ nhà cung cấp được vận chuyển vào khu kho bảo thuế / khu ngoại quan hải quan (CBZ) tại Trung Quốc.

• Hàng được làm thủ tục vào khu bảo thuế (được xem như đã “xuất” khỏi nhà máy).

• Trong FTZ, hàng có thể được kiểm tra, đóng gói lại, dán nhãn, hoặc gom hàng.

• Hàng có thể:

  • Tái xuất toàn cầu (không nộp thuế hoặc VAT tại Trung Quốc).

  • Nhập vào Trung Quốc nếu bán nội địa (lúc đó mới phát sinh thuế và VAT).

• Khách hàng hưởng lợi từ theo dõi tồn kho theo thời gian thực và lựa chọn phương án giao hàng toàn cầu linh hoạt.

2) Phân phối B2B và B2C thông qua kho ngoại quan tại Rotterdam

• Nhập khẩu: Hàng đến cảng Rotterdam hoặc Amsterdam, sau đó phát hành chứng từ T1 để chuyển hàng quá cảnh vào kho ngoại quan.

• Lưu kho: Hàng lưu trong kho dưới giám sát hải quan, chưa phải nộp thuế và VAT.

• Phân bổ đơn hàng:

  • Khi khách B2B trong EU xác nhận mua, hàng được xuất từ tồn kho, đóng gói sẵn để bốc xếp.

  • Khi khách B2C hoặc kho Amazon trong EU xác nhận mua, hàng được xuất từ tồn kho, đóng gói sẵn để bốc xếp. Nếu điểm đến là kho Amazon, nhân sự kho sẽ kiểm tra hàng đã dán Amazon Labels hay chưa.

• Thông quan (customs-released):

  • Với B2B, doanh nghiệp ngoài EU có thể chỉ định đại diện tài chính giới hạn tại Hà Lan để khai hải quan tại Hà Lan và áp dụng cơ chế hoãn VAT (giấy phép Điều 23 — Article 23 license tại Hà Lan) nhằm chuyển gánh nặng VAT sang khách hàng cuối trong EU. Hoặc có thể chọn để kho ngoại quan phát hành T1 chuyển thủ tục hải quan sang quốc gia nơi khách hàng cuối đặt trụ sở.

  • Với B2C, doanh nghiệp ngoài EU có thể chỉ định đại diện tài chính tổng quát để khai hải quan tại Hà Lan và nộp VAT cho chính phủ Hà Lan trước khi hàng rời kho ngoại quan.

• Xuất khẩu ra ngoài EU: Hàng bán cho người mua ngoài EU có thể xuất thẳng từ kho ngoại quan — không áp thuế và VAT.

Dựa trên các nội dung trên, nhà cung cấp 4PL có thể đóng vai trò là đầu mối liên hệ duy nhất giữa khách hàng và toàn bộ các đối tác logistics, bao gồm cả hệ thống kho ngoại quan ở nhiều quốc gia, đồng thời chịu trách nhiệm đầy đủ trong việc thiết kế, quản lý và tối ưu hóa toàn bộ chuỗi cung ứng.

Nếu bạn muốn biết thêm thông tin, vui lòng liên hệ: richie_lin@tgl-group.net.

Chúng tôi rất cảm kích nếu bạn có thể chia sẻ blog của TGL với bạn bè của mình, những người quan tâm đến thông tin thị trường trực tiếp về ngành Logistics - Chuỗi cung ứng và các sự kiện kinh tế cập nhật khác.