By Cadys Wang    Photo：CANVA

ในปัจจุบัน ซัพพลายเชนทั่วโลกกำลังถูกทดสอบอย่างหนัก ความตึงเครียดจากการเมืองโลก ปัญหาท่าเรือแออัด ภัยธรรมชาติ และปัญหาความปลอดภัยจากไซเบอร์ ไม่ใช่เรื่อง “ผิดปกติ” อีกต่อไป แต่กลายเป็นเรื่องปกติไปแล้ว เมื่อธุรกิจต้องรับมือกับผู้ให้บริการหลายราย คลังสินค้าหลายแห่ง และระบบที่ไม่เชื่อมต่อกัน โลจิสติกส์จึงกลายเป็นประเด็นสำคัญในเชิงกลยุทธ์ ไม่ใช่แค่ระบบสนับสนุนเบื้องหลังอีกต่อไป

และนี่คือจุดที่ โลจิสติกส์บุคคลที่สี่ (4PL) เข้ามามีบทบาทเพื่อเป็น “กาวประสาน” ที่เปลี่ยนความซับซ้อนยุ่งเหยิงให้กลายเป็นความชัดเจนแม่นยำ

ทำความเข้าใจระดับของโลจิสติกส์: 1PL → 4PL

ทุกซัพพลายเชนจะค่อย ๆ เติบโตผ่าน 4 ระดับความเป็นระบบตามลำดับดังนี้:

1PL – ทำทุกอย่างเอง

ทุกขั้นตอนของโลจิสติกส์จะจัดการภายในองค์กรทั้งหมด ใช้คนและทรัพยากรของตัวเองล้วนๆ

2PL – เอาท์ซอร์ซงานขนส่ง

ธุรกิจจะส่งมอบงาน “ขนส่ง” ให้ผู้ให้บริการที่มีทรัพย์สินสำหรับขนส่งของตัวเอง เช่น รถบรรทุก สายการบิน หรือสายเรือ

3PL – ผู้รับช่วงงานปฏิบัติการโลจิสติกส์

ผู้ให้บริการ 3PL จะดูแลงานประจำวัน เช่น คลังสินค้า ฟูลฟิลเมนต์ ขนส่ง และสต็อกสินค้า

พูดง่ายๆ คือ “ผู้ลงมือทำ” ที่ช่วยให้ซัพพลายเชนเดินต่อได้

4PL – ผู้วางกลยุทธ์และประสานงานทุกระบบ

4PL ทำหน้าที่เหมือน “หอควบคุม” ที่เชื่อม 3PL หลายเจ้า สายขนส่งหลายประเภท ระบบข้อมูลหลายชุด ให้รวมเป็นหนึ่งเดียว

ดีมานด์ของ 4PL ที่เพิ่มขึ้นสะท้อนข้อเท็จจริงง่ายๆ ว่า

ซัพพลายเชนที่กระจัดกระจาย ต้องการผู้ประสานงานเพียงคนเดียว

“รากฐานของซัพพลายเชนที่ยืดหยุ่นคือต้องมองเห็นภาพรวม ทำงานร่วมกัน และตัดสินใจแบบสอดคล้องเป็นหนึ่งเดียว ซึ่งเป็นคุณสมบัติเด่นของระบบ 4PL.”

ซัพพลายเชนยุคใหม่ต้อง: รับแรงกระแทกได้ ปรับตัวดี และฟื้นตัวไว

ซัพพลายเชนยุคนี้ต้องไม่ใช่แค่ “ทำงานได้ไหลลื่น” แต่ต้องทนทานต่อแรงกระแทก และฟื้นกลับมาได้อย่างรวดเร็ว

ซัพพลายเชนที่ทนทานต้องมี 2 ความสามารถนี้

ระบบสำรอง (เพื่อดูดซับผลกระทบต่างๆ)

เช่น สต็อกกันเหนียว มีซัพพลายเออร์หลายราย หรือกำลังผลิตสำรอง เพื่อรับแรงกระแทกเมื่อเกิดปัญหาในช่วงแรก

ความยืดหยุ่น (ปรับตัวได้)

คือความสามารถในการเปลี่ยนเส้นทาง กระจายงานใหม่ หรือปรับแผนแบบเรียลไทม์เมื่อสถานการณ์เกิดความเปลี่ยนแปลง

ซัพพลายเชนที่พร้อมที่สุดคือซัพพลายเชนที่มีทั้ง “แรงรับ” และ “ความคล่องตัว” ควบคู่กัน

ปรับมุมมองใหม่ต่อเส้นทางขนส่งระยะกลางและระยะสุดท้าย

การขนส่งระยะกลาง: กระดูกสันหลังที่เงียบงันแต่สำคัญสุดๆ

การเคลื่อนย้ายจากคลังไปคลัง หรือคลังไปหน้าร้าน คือปัจจัยหลักที่กำหนดความเสถียรของทั้งระบบปลายน้ำ

แค่จุดเดียวสะดุด ก็ลามไปเป็นของขาด ส่งล่าช้า และค่าขนส่งระยะสุดท้ายพุ่ง

เพราะแบบนี้ การวิเคราะห์และคาดการณ์ล่วงหน้า รวมงานแบบยืดหยุ่น และการจัดเส้นทางอัจฉริยะจึงสำคัญมากขึ้นกว่าเดิม

การขนส่งระยะสุดท้าย: ประสบการณ์ด่านสุดท้าย

เป็นช่วงที่ต้นทุนสูงที่สุด และลูกค้าไวต่อคุณภาพที่สุด

เทคโนโลยีอัตโนมัติ หุ่นยนต์ และการขนส่งไร้คนขับ กำลังเปลี่ยนมาตรฐานไปอย่างมาก

ทำไม 4PL จึงสำคัญมากในยุคนี้

4PL เชื่อมทุกส่วนของซัพพลายเชนเข้าด้วยกัน ตั้งแต่การขนส่งระยะกลางที่ต้องมั่นคง ไปจนถึงการขนส่งระยะสุดท้ายที่ต้องคล่องตัว ด้วยข้อมูลเรียลไทม์ การประสานงานที่รวมศูนย์ และการบริหารความเสี่ยงเชิงรุก

ในยุคที่มีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา 4PL ช่วยเปลี่ยน “ความไม่แน่นอน” ให้เป็น “ข้อได้เปรียบ” ดังนี้:

• ตัดสินใจได้เร็วขึ้น
• มองเห็นปัญหาก่อนเกิดจริง
• ใช้ทรัพยากรได้คุ้มค่าและแม่นยำกว่า
• ทำให้คู่ค้าและระบบต่างๆ ทำงานสอดประสานกันแบบไร้รอยต่อ

สรุปง่ายๆ:

การประสานงานแบบ 4PL ไม่ได้แค่แก้ปัญหา แต่ช่วยสร้าง “ความทนทาน” และ “ความสามารถในการขยายตัว”

และถ้าทำอย่างถูกต้อง ธุรกิจไม่เพียงแค่จะรอดพ้นจากความปั่นป่วน แต่จะยังโตขึ้นท่ามกลางความเปลี่ยนแปลงได้อีกด้วย

ขอขอบคุณหากคุณสามารถแบ่งปันบล็อก TGL ในหมู่เพื่อนของคุณที่สนใจข้อมูลตลาดโดยตรงของโซ่อุปทานและเหตุการณ์ทางเศรษฐกิจที่อัปเดต