By Tony Li    Photo：CANVA

อัตราภาษีแบบตอบโต้
การบังคับใช้อัตราภาษีแบบตอบโต้มักอิงตามหลักการผลประโยชน์ร่วมกัน เมื่อประเทศหนึ่งลดภาษีศุลกากรสำหรับสินค้าบางประเภทจากอีกประเทศ อีกประเทศอาจดำเนินการในลักษณะเดียวกันเพื่อหลีกเลี่ยงความไม่สมดุลทางการค้าและเพื่อปกป้องอุตสาหกรรมภายในประเทศ อัตราภาษีแบบตอบโต้สามารถมีขอบเขตกว้างหรือเจาะจงไปที่สินค้าหรืออุตสาหกรรมบางประเภทได้ ยกตัวอย่างเช่น หากประเทศหนึ่งกำหนดอัตราภาษี 10% สำหรับรถยนต์จากอีกประเทศ อีกประเทศนั้นก็อาจกำหนดอัตราภาษี 10% สำหรับรถยนต์จากประเทศแรกเช่นกัน

เมื่อวันที่ 2 เมษายน ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ของสหรัฐอเมริกาได้ประกาศนโยบายอัตราภาษีแบบตอบโต้ ซึ่งสร้างแรงสั่นสะเทือนต่อตลาดโลก อย่างไรก็ตาม นโยบายดังกล่าวถูกเลื่อนออกไป 90 วัน และเมื่อใกล้ถึงกำหนดเวลา ทรัมป์ได้ลงนามในคำสั่งฝ่ายบริหารเมื่อวันที่ 7 กรกฎาคม เพื่อขยายวันมีผลบังคับใช้อัตราภาษีแบบตอบโต้ไปเป็นวันที่ 1 สิงหาคม

หลายคนเชื่อว่านโยบายอัตราภาษีแบบตอบโต้มีเป้าหมายหลักคือจีน แม้ว่าช่วงผ่อนผันของนโยบายนี้กำลังจะสิ้นสุดลง แต่สหรัฐฯ และจีนได้บรรลุข้อตกลงบางส่วนในเดือนพฤษภาคม โดยทรัมป์ลดอัตราภาษีสินค้าจีนลงเหลือ 30% อย่างไรก็ตาม อัตราภาษีขั้นสุดท้ายยังไม่ได้รับการประกาศ ขณะเดียวกัน บริษัทจีนหลายแห่งได้ส่งออกสินค้าไปยังเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เพื่อ “เปลี่ยนแปลง” แหล่งกำเนิดสินค้าก่อนที่จะส่งต่อไปยังสหรัฐฯ เพื่อหลีกเลี่ยงภาษี เพื่อรับมือกับปัญหานี้ ทรัมป์จึงดำเนินมาตรการเพิ่มเติมเพื่อสกัดกั้นพฤติกรรมดังกล่าว ตัวอย่างเช่น สหรัฐฯ ได้ประกาศเก็บภาษี 20% สำหรับสินค้าที่นำเข้าจากเวียดนาม แต่สินค้าที่ผ่านการขนส่งต่อจากเวียดนามอาจถูกเก็บภาษีสูงถึง 40% ซึ่งมาตรการนี้ถูกมองว่าเป็นการป้องกันการแก้ไขแหล่งกำเนิดสินค้าจากจีน

ผลที่ตามมาคือ ขณะนี้จำเป็นต้องมีใบรับรองถิ่นกำเนิดสินค้าสำหรับการขนส่งสินค้าทั้งหมดไปยังสหรัฐอเมริกาจากหลายประเทศ

ใบรับรองถิ่นกำเนิดสินค้า (C/O)
ใบรับรองถิ่นกำเนิดสินค้ามีบทบาทสำคัญในการค้าระหว่างประเทศ ไม่เพียงทำหน้าที่เป็นหลักฐานยืนยันแหล่งกำเนิดสินค้าสำหรับประเทศผู้นำเข้าเท่านั้น แต่ยังเป็นเอกสารสำคัญสำหรับผู้ส่งออกในการยื่นขอสิทธิพิเศษทางภาษีหรือปฏิบัติตามข้อกำหนดของข้อตกลงทางการค้าบางประเภท (เช่น ข้อตกลงการค้าเสรี) ใบรับรองถิ่นกำเนิดสินค้ามักออกโดยหน่วยงานของรัฐ หอการค้า หรือสถาบันที่ได้รับมอบหมาย

 I. ใครสามารถยื่นขอใบรับรองถิ่นกำเนิดสินค้าได้บ้าง?

โดยทั่วไป ฝ่ายต่อไปนี้มีสิทธิ์ยื่นขอได้:

• ผู้ส่งออก (บริษัทส่งออก)
• นายหน้าศุลกากรหรือตัวแทนรับส่งสินค้าที่ดำเนินการในนามของผู้ส่งออก

II. วิธีการยื่นขอใบรับรองถิ่นกำเนิดสินค้า (ยกตัวอย่างจากประเทศไต้หวัน)

ขั้นตอนที่ 1: เตรียมเอกสารที่จำเป็น

เอกสารพื้นฐานประกอบด้วย:

• ใบแจ้งหนี้การค้า – จำเป็นต้องมี; ระบุรายละเอียดสินค้า ปริมาณ และมูลค่า
• ใบรายการบรรจุหีบห่อ – แสดงวิธีการบรรจุและจำนวนรายการสินค้า
• ใบขนส่งออกหรือใบตราส่งสินค้า (Bill of Lading) – มีให้หลังการส่งออกเท่านั้น; จำเป็นสำหรับใบรับรองถิ่นกำเนิดสินค้าบางประเภท
• เอกสารแสดงถิ่นกำเนิดสินค้า (ถ้ามี) – จำเป็นหากมีการนำเข้าวัตถุดิบบางส่วน; ใช้เพื่ออธิบายแหล่งที่มาของวัตถุดิบ
• คำอธิบายกระบวนการผลิต (สำหรับสินค้าบางประเภท) – จำเป็นสำหรับสินค้าบางรายการเพื่อแสดงขั้นตอนการผลิต

ขั้นตอนที่ 2: เลือกหน่วยงานผู้ออกใบรับรอง

ในไต้หวัน องค์กรต่อไปนี้เป็นผู้ออกใบรับรองถิ่นกำเนิดสินค้า:

• CIECA (สมาคมความร่วมมือทางเศรษฐกิจระหว่างประเทศจีน) – หอการค้าท้องถิ่นส่วนใหญ่สังกัดอยู่ในระบบนี้
• TAITRA (สภาส่งเสริมการค้าและการส่งออกแห่งไต้หวัน) – ออกใบรับรองถิ่นกำเนิดสินค้าสำหรับความตกลงการค้าเสรีบางฉบับ (เช่น ECFA)
• BOFT (สำนักการค้าต่างประเทศ) – ออกใบรับรองถิ่นกำเนิดสินค้าประเภทพิเศษ เช่น ใบรับรองระบบสิทธิพิเศษทั่วไป (GSP)

ขั้นตอนที่ 3: ยื่นคำขอทางออนไลน์หรือด้วยตนเอง

สถาบันส่วนใหญ่มีระบบยื่นคำขอออนไลน์ ตัวอย่างเช่น:

• หอการค้าไทเป (TCCOC): https://co.tccoc.org.tw/
• ระบบ e-Certificate ของ BOFT: https://web2.trade.gov.tw

ขั้นตอนที่ 4: ชำระค่าธรรมเนียมและรับใบรับรอง

• ระยะเวลาดำเนินการ: ปกติ 1–2 วันทำการ (มีบริการเร่งด่วน)
• ค่าธรรมเนียมการยื่นขอ: 200–300 ดอลลาร์ไต้หวันต่อใบรับรอง (แตกต่างกันตามหอการค้าและจำนวน)
• วิธีการรับ: รับด้วยตนเองหรือจัดส่งทางไปรษณีย์ (มีใบรับรองอิเล็กทรอนิกส์ให้เลือกด้วย)

III. ประเภทของใบรับรองถิ่นกำเนิดสินค้า (อิงตามประเทศปลายทางการส่งออก)

• ใบรับรองถิ่นกำเนิดสินค้าที่ไม่ให้สิทธิพิเศษ – ใช้สำหรับการค้าทั่วไป ไม่เกี่ยวข้องกับสิทธิประโยชน์ทางภาษี
• ใบรับรองถิ่นกำเนิดสินค้าที่ให้สิทธิพิเศษ – ใช้ภายใต้ความตกลงการค้าเสรีหรือโครงการสิทธิพิเศษ (เช่น USMCA, ECFA, CPTPP)
• แบบฟอร์ม A – เคยใช้สำหรับ GSP; ปัจจุบันส่วนใหญ่ยกเลิกการใช้แล้ว
• แบบฟอร์ม E – ใช้ภายใต้ความตกลงการค้าเสรีจีน–อาเซียน
• แบบฟอร์ม AANZ – สำหรับการค้ากับออสเตรเลียและนิวซีแลนด์ภายใต้ความตกลงการค้าเสรี

IV. ข้อควรทราบสำคัญ

• ห้ามปลอมแปลงหรือแสดงถิ่นกำเนิดสินค้าอย่างเป็นเท็จหรือทำให้เข้าใจผิด – การละเมิดอาจนำไปสู่การยึดสินค้า ปรับเงิน หรือถูกสั่งห้ามโดยศุลกากรสหรัฐฯ หรือหน่วยงานศุลกากรอื่น ๆ
• ระมัดระวังกับสินค้าที่ขนส่งต่อประเทศอื่น – การแปรรูปหรือการขนส่งผ่านประเทศที่สามอาจทำให้สถานะถิ่นกำเนิดสินค้าถูกตัดสิทธิ์
• เก็บบันทึก – แนะนำให้เก็บเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการส่งออกและบันทึกการผลิตทั้งหมดไว้อย่างน้อย 5 ปีเพื่อใช้ในการตรวจสอบ

สรุป

อัตราภาษีแบบตอบโต้เป็นนโยบายการค้าที่สองประเทศให้สิทธิ์การเก็บภาษีแบบเท่าเทียมกันแก่กันและกันเพื่อให้เกิดความเป็นธรรมทางการค้า ส่วนใบรับรองถิ่นกำเนิดสินค้า (C/O) เป็นเอกสารที่รับรองประเทศต้นกำเนิดของสินค้า และใช้เพื่อพิจารณาว่าสินค้านั้นมีคุณสมบัติได้รับสิทธิพิเศษทางภาษีหรือเป็นไปตามข้อกำหนดของข้อตกลงการค้าบางฉบับหรือไม่

ทั้งอัตราภาษีแบบตอบโต้และใบรับรองถิ่นกำเนิดสินค้าเป็นเครื่องมือสำคัญในด้านการค้าระหว่างประเทศ ในขณะที่อัตราภาษีแบบตอบโต้ทำหน้าที่คุ้มครองความเป็นธรรมทางการค้า ใบรับรองถิ่นกำเนิดสินค้าช่วยให้มั่นใจว่ามีการใช้สิทธิพิเศษทางภาษีอย่างถูกต้องและบังคับใช้ข้อตกลงทางการค้า ทั้งสองสิ่งนี้จึงเป็นองค์ประกอบที่ขาดไม่ได้ของระบบการค้าโลก

ขอขอบคุณหากคุณสามารถแบ่งปันบล็อก TGL ในหมู่เพื่อนของคุณที่สนใจข้อมูลตลาดโดยตรงของโซ่อุปทานและเหตุการณ์ทางเศรษฐกิจที่อัปเดต