By Eric Huang    Photo：CANVA

Trong bối cảnh thương mại toàn cầu đầy biến động hiện nay, ngành logistics đang phải đối mặt với những thách thức chưa từng có – đồng thời cũng mở ra những cơ hội mang tính chuyển đổi sâu rộng. Mô hình logistics chuỗi dài truyền thống – dựa vào vận chuyển đường biển quy mô lớn, kho tập trung và thời gian giao hàng kéo dài – ngày càng bộc lộ nhiều hạn chế về mặt linh hoạt, tốc độ và kiểm soát chi phí. Tác động kết hợp từ đại dịch COVID-19, rủi ro địa chính trị, biến động giá cước vận tải và kỳ vọng ngày càng cao của người tiêu dùng đã buộc các doanh nghiệp phải tái cấu trúc chuỗi cung ứng của mình. Kết quả là một mô hình mới linh hoạt hơn – logistics chuỗi ngắn – đã ra đời. Khi kết hợp với việc sử dụng kho hàng ở nước ngoài một cách chiến lược, mô hình này đang nhanh chóng trở thành tiêu chuẩn mới cho thương mại điện tử xuyên biên giới và các thương hiệu xuất khẩu.

Như tên gọi, logistics chuỗi ngắn không đơn thuần chỉ là rút ngắn khoảng cách địa lý. Đây là một chiến lược toàn diện nhằm giảm thiểu các lớp trung gian trong chuỗi cung ứng, tăng tốc độ xử lý đơn hàng, cắt giảm chi phí trung gian và đưa sản phẩm đến gần khách hàng cuối cùng hơn. Khác với chuỗi cung ứng truyền thống vốn phụ thuộc vào kho trung tâm và thời gian vận chuyển kéo dài, mô hình logistics chuỗi ngắn tập trung vào sự linh hoạt, khả năng phản ứng theo thời gian thực và phân bổ hàng hóa theo vùng. Trong hệ thống này, kho hàng ở nước ngoài đóng vai trò hỗ trợ quan trọng, vừa là trung tâm vận hành vừa nâng cao trải nghiệm khách hàng.

Kho hàng ở nước ngoài là các cơ sở lưu trữ được doanh nghiệp thiết lập tại thị trường nước ngoài, nhằm giữ hàng hóa gần với người tiêu dùng hơn. Những kho này giúp doanh nghiệp định vị sẵn hàng hóa tại hoặc gần thị trường mục tiêu, từ đó rút ngắn thời gian giao hàng mà không cần vận chuyển quốc tế từng đơn. Ngoài việc lưu kho, chúng còn hỗ trợ nhiều hoạt động như xử lý đơn hàng, đóng gói, dán nhãn, xử lý hàng hoàn và trong một số trường hợp, cung cấp dịch vụ khách hàng bản địa. Tùy theo mô hình, kho hàng ở nước ngoài có thể do chính doanh nghiệp vận hành, do nhà cung cấp dịch vụ logistics bên thứ ba (3PL) quản lý, hoặc tích hợp với các nền tảng như Amazon FBA, Cainiao của Alibaba, hay Shopee Fulfillment.

Việc tích hợp logistics chuỗi ngắn với kho hàng ở nước ngoài mang lại nhiều lợi ích rõ rệt. Trước hết là tốc độ: với hàng hóa được xử lý tại chỗ, thời gian giao hàng chỉ còn từ 1–3 ngày làm việc, thậm chí có thể giao trong ngày ở những thị trường có hạ tầng logistics tiên tiến như Mỹ hay châu Âu. Hiệu quả chi phí là điểm mạnh tiếp theo. Doanh nghiệp có thể vận chuyển hàng loạt bằng đường biển đến các kho khu vực, tránh được chi phí cao của chuyển phát nhanh quốc tế. Quá trình thông quan cũng được hợp lý hóa và tập trung, giúp giảm gánh nặng hành chính. Việc xử lý hàng hoàn cũng nhanh chóng hơn vì không cần vận chuyển ngược lại qua biên giới, từ đó giảm chi phí logistics đảo chiều.

Điều quan trọng hơn là mô hình chuỗi ngắn giúp doanh nghiệp phản ứng nhanh với biến động thị trường. Nhờ phân tích dữ liệu lớn và theo dõi bán hàng theo thời gian thực, doanh nghiệp có thể liên tục điều chỉnh cơ cấu hàng tồn trong kho nước ngoài – bổ sung các sản phẩm bán chạy và xả hàng chậm thông qua khuyến mãi tại địa phương. Chiến lược tồn kho dựa trên dữ liệu này không chỉ giúp tăng vòng quay hàng hóa mà còn giảm rủi ro tồn kho và áp lực dòng tiền.

Trên thực tế, các doanh nghiệp thương mại điện tử là nhóm tiên phong và hưởng lợi nhiều nhất từ mô hình này. Người bán trên Amazon sử dụng FBA thường phân bổ hàng đến nhiều trung tâm tại Mỹ để rút ngắn thời gian giao hàng và giảm chi phí. Tương tự, người bán trên Alibaba sử dụng kho Cainiao tại Đức, Pháp, Hà Lan để phục vụ thị trường châu Âu một cách hiệu quả. Tại Đông Nam Á, Shopee và Lazada tích cực khuyến khích nhà bán hàng lưu kho tại các trung tâm khu vực như Singapore và Malaysia, giúp rút ngắn thời gian vận chuyển từ Trung Quốc hoặc Đài Loan.

Tuy nhiên, việc chuyển đổi sang mô hình này không hề dễ dàng. Thách thức lớn nhất là chi phí đầu tư ban đầu: thuê hoặc xây dựng kho, tuyển dụng và đào tạo nhân sự, thiết lập hệ thống CNTT, đảm bảo tuân thủ hải quan và quản lý thuế xuyên biên giới – tất cả đều đòi hỏi vốn và năng lực vận hành cao. Điều này đặc biệt quan trọng với các ngành có vòng đời sản phẩm ngắn và danh mục sản phẩm đa dạng, nơi dự báo tồn kho và phân bổ địa lý phải thật chính xác để tránh thiếu hoặc tồn quá nhiều hàng.

Ngoài ra, kho hàng ở nước ngoài cũng đòi hỏi mức độ tích hợp hệ thống cao. Doanh nghiệp cần triển khai các nền tảng số toàn diện kết nối giữa hệ thống quản lý đơn hàng (OMS), hệ thống quản lý kho (WMS), nền tảng thương mại điện tử và công cụ theo dõi logistics. Tính năng cập nhật tồn kho thời gian thực, hiển thị trạng thái đơn hàng và phân tích tự động trở nên thiết yếu. Đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) chưa chuyển đổi số, đây là một thử thách lớn.

May mắn thay, ngành logistics cũng đã tiến hóa để đáp ứng nhu cầu này. Nhiều nhà cung cấp dịch vụ 3PL hiện nay cung cấp các lựa chọn cho thuê kho linh hoạt, kho chia sẻ và giải pháp công nghệ tích hợp sẵn, giúp giảm rào cản gia nhập cho SME. Trí tuệ nhân tạo (AI) và học máy (ML) cũng giúp dự báo tồn kho chính xác hơn, từ đó giảm rủi ro và nâng cao chất lượng dịch vụ.

Điều đáng chú ý là sự trỗi dậy của logistics chuỗi ngắn đang thay đổi cách doanh nghiệp thiết kế chuỗi cung ứng toàn cầu. Nếu trước đây mục tiêu là tìm nơi sản xuất rẻ nhất và tập trung vận chuyển, thì ngày nay chuỗi cung ứng đang dần chuyển sang mô hình phi tập trung và đa điểm. Cách tiếp cận "multi-hub" này giúp tăng khả năng chống chịu trước chiến tranh thương mại, đại dịch hay các gián đoạn khu vực, đồng thời nâng cao năng lực phản ứng theo nhu cầu địa phương.

Ví dụ điển hình là SHEIN – tập đoàn thời trang nhanh đến từ Trung Quốc – đã xây dựng mạng lưới kho và trung tâm hoàn hàng rộng khắp tại nhiều bang ở Mỹ. Bằng cách vận chuyển số lượng lớn bằng đường biển và phân phối theo nhu cầu thực tế tại kho nội địa, SHEIN có thể giao hàng trong 2–4 ngày và vẫn duy trì giá thấp – một lợi thế cạnh tranh quan trọng tại thị trường Mỹ khốc liệt. Trường hợp này cho thấy logistics chuỗi ngắn và kho nước ngoài không chỉ dành cho các shop TMĐT nhỏ lẻ – mà còn là chiến lược quy mô lớn giúp thương hiệu toàn cầu mở rộng thị trường nhanh và chính xác.

Tóm lại, sự kết hợp giữa logistics chuỗi ngắn và kho hàng ở nước ngoài đang định hình lại tiêu chuẩn ngành logistics quốc tế. Bằng cách rút ngắn thời gian giao hàng, tối ưu hàng tồn và nâng cao khả năng phản ứng thị trường, mô hình này mang đến cho doanh nghiệp một công cụ cạnh tranh mạnh mẽ trong bối cảnh thương mại toàn cầu thay đổi chóng mặt. Với các doanh nghiệp định hướng xuất khẩu, việc đầu tư sớm vào mô hình logistics chuỗi ngắn và hệ thống kho nước ngoài sẽ là chìa khóa – không chỉ để tăng tính linh hoạt trong vận hành, mà còn để nâng cao năng lực cạnh tranh thương hiệu bền vững trên nhiều thị trường.

Chúng tôi rất cảm kích nếu bạn có thể chia sẻ blog của TGL với bạn bè của mình, những người quan tâm đến thông tin thị trường trực tiếp về ngành Logistics - Chuỗi cung ứng và các sự kiện kinh tế cập nhật khác.