By Eshter Xu    Photo：CANVA

1. Bối cảnh: Vì sao doanh nghiệp ngày càng sử dụng FTZ cho nhập khẩu?

Trong vài năm gần đây, điều kiện thương mại toàn cầu ngày càng phức tạp.
Nhập khẩu hàng hóa vào Trung Quốc thường đi kèm yêu cầu tuân thủ nghiêm ngặt hơn, chi phí tăng và thời gian xử lý khó dự đoán.
Để duy trì hiệu quả mà không đánh đổi tuân thủ, nhiều doanh nghiệp đang chuyển sang sử dụng các Khu Thương mại Tự do (FTZ) của Trung Quốc như một giải pháp chiến lược.

FTZ không chỉ đơn thuần là “khu có ưu đãi”. Đây là mô hình logistics linh hoạt hơn, thủ tục hải quan được tinh gọn, và hệ thống thương mại thuận tiện hơn cho doanh nghiệp.

Đối với các doanh nghiệp nhập khẩu linh kiện máy móc, thiết bị đo chính xác, thiết bị điện tử, thực phẩm, hoặc các mặt hàng giá trị cao khác, vận hành qua FTZ mang lại nhiều lợi thế rõ rệt:

• Hàng có thể vào khu trước mà chưa phải nộp thuế ngay

• Cho phép kiểm tra, thử nghiệm, phân loại, sửa chữa, thay nhãn trong khu

• Hỗ trợ mô hình dự trữ phụ tùng bảo thuế để tăng tốc dịch vụ hậu mãi

• Thông quan hiệu quả hơn, giảm rủi ro và rút ngắn thời gian chờ
  Dưới đây là minh họa các lợi ích này qua một kịch bản nhập khẩu điển hình.

2. Luồng vận hành: Minh họa đầy đủ quy trình nhập khẩu qua FTZ

a. Hàng vào FTZ — Linh hoạt “vào trước, xử lý sau”

Một khách hàng cần nhập linh kiện thiết bị giá trị cao từ châu Âu để phục vụ hậu mãi cho nhiều nhà máy tại Trung Quốc.

Theo quy trình nhập khẩu truyền thống, thường sẽ là:
Hàng đến → Khai báo → Nộp thuế → Nhận hàng

Theo mô hình FTZ, quy trình chuyển thành:
Hàng đến → Vào FTZ lưu kho → Chỉ khai báo & thông quan khi phát sinh nhu cầu

Sự thay đổi này mang lại lợi ích đáng kể:

• Giảm áp lực tài chính (không phải nộp thuế trước ngay khi hàng đến)

• Linh hoạt hơn trong quản trị chuỗi cung ứng

• Có thể phân bổ phụ tùng cho nhiều khách hàng/đơn vị theo nhu cầu thực tế

• Tăng tốc phản ứng dịch vụ đối với các tình huống sửa chữa khẩn cấp

b. Hoạt động trong khu: Kiểm tra, thử nghiệm, dán nhãn và phân loại

Sau khi đưa vào kho FTZ, hàng hóa có thể thực hiện nhiều hoạt động logistics bảo thuế khác nhau, gồm:

• Kiểm tra ngoại quan

• Thử nghiệm chức năng

• Dán/đổi nhãn (bao gồm nhãn tiếng Trung)

• Đóng gói lại và lắp bộ (kit assembly)

• Lưu kho tạm thời và quản trị tồn kho

Những thao tác mà nếu làm ngoài khu có thể phát sinh thêm yêu cầu quản lý/giấy phép, thì trong FTZ thường được thực hiện theo cơ chế tuân thủ và hiệu quả hơn theo quy định FTZ.

c. Xuất khu & thông quan: Chỉ khai báo khi cần

Khi phụ tùng cần giao tới các cơ sở ở khu vực Đông Trung Quốc, Trung Trung Quốc hoặc Nam Trung Quốc, doanh nghiệp có thể khai báo theo từng đợt dựa trên nhu cầu thực tế.

Trước đây, khách hàng thường phải gửi hàng trực tiếp từ nước ngoài cho từng ca sửa chữa — dẫn đến chi phí vận chuyển cao và lead time dài. Với mô hình FTZ:

• Lô hàng quốc tế được gom thành một đợt nhập duy nhất

• Phân phối nội địa thực hiện từ trong FTZ

• Hải quan chỉ khai báo đúng phần số lượng cần dùng

• Thời gian giao giảm từ “hơn 10 ngày” xuống “2–3 ngày”

Hiệu quả về tốc độ và chi phí thể hiện rất rõ.

3. Sai sót phổ biến & các tình huống NG (không đạt)

a. Hiểu nhầm: “FTZ = miễn thuế”

FTZ giúp trì hoãn nộp thuế, chứ không xóa bỏ nghĩa vụ thuế.
Chỉ một số hoạt động cụ thể (ví dụ: sửa chữa bảo thuế, triển lãm bảo thuế) mới có thể được miễn/giảm thuế theo quy định.

b. Không xác nhận hàng có đủ điều kiện vào FTZ hay không

Một số mặt hàng yêu cầu giấy phép, chứng từ kiểm dịch, hoặc phê duyệt quản lý trước.
Ví dụ, bao bì gỗ không tuân thủ quy định có thể khiến hàng không được phép vào khu.

c. Chứng từ không khớp với hàng thực tế

Các sai lệch thường gặp:

• Sai model hoặc sai số lượng

• Mô tả hàng không chính xác

• Sai mã HS

Các vấn đề này có thể kích hoạt kiểm tra hoặc làm chậm thông quan (đặc biệt ở khâu xử lý ngoài FTZ).

d. Cho rằng “trong FTZ làm gì cũng được”

Dù FTZ cho phép linh hoạt hơn, các hoạt động như dán nhãn vẫn phải tuân thủ quy định của Trung Quốc.
Một số quy trình thử nghiệm cũng có thể yêu cầu cơ sở được chỉ định nằm ngoài khu.

4. Khuyến nghị thực tiễn: 5 chiến lược để tối đa hóa lợi ích FTZ

a. Xác nhận thuộc tính hàng & yêu cầu quản lý trước khi đưa vào khu

• Hàng có đủ điều kiện lưu kho bảo thuế không?

• Có cần chứng nhận (3C, hiệu suất năng lượng, CIQ, v.v.) không?
  Xác minh sớm giúp tránh nghẽn ngay tại cửa vào FTZ.

b. Đảm bảo chứng từ khớp tuyệt đối trước khi xuất hàng

Hóa đơn thương mại, packing list và thông số kỹ thuật phải thống nhất với hàng thực tế.
Lỗi chứng từ vẫn là một trong các nguyên nhân chậm trễ phổ biến nhất.

c. Lập kế hoạch nhịp “Vào khu → Lưu kho → Xuất khu”

Xây dựng “pool phụ tùng bảo thuế” hoặc hệ thống tồn kho bảo thuế giúp phản ứng nhanh, giảm phụ thuộc vào việc gửi gấp từ nước ngoài.

d. Tận dụng tối đa chức năng vận hành trong khu

Dán nhãn, kiểm tra, thử nghiệm, gia công nhẹ và đóng gói lại trong FTZ có thể giảm tải khâu xử lý nội địa và rút ngắn lead time.

e. Đồng bộ lịch nộp thuế với kế hoạch tài chính

Khai báo theo lô giúp doanh nghiệp phân bổ nghĩa vụ thuế theo thời gian, cải thiện dòng tiền và tăng độ linh hoạt tài chính.

Chúng tôi rất cảm kích nếu bạn có thể chia sẻ blog của TGL với bạn bè của mình, những người quan tâm đến thông tin thị trường trực tiếp về ngành Logistics - Chuỗi cung ứng và các sự kiện kinh tế cập nhật khác.